Onroerend Erfgoeddienst
Onze Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst (IOED) is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Affligem, Dilbeek, Halle, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw en Ternat. De gemeenten Bever, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik en Pepingen sluiten aan vanaf 2024. We voorzien een ondersteuning en advisering rond onroerend erfgoed. Hieronder verstaan we het geheel van bouwkundig, archeologisch en landschappelijk erfgoed. Onze kerntaak is een beter behoud en waardering van het onroerend erfgoed in de regio. We staan in voor:
1
Uitwerking van een samenhangend beleid
We werken een samenhangend beleid uit over de deeldomeinen heen met speciale aandacht voor funerair, religieus, archeologisch en waardevol niet-beschermd erfgoed.
2
Begeleiding en advisering
We begeleiden en adviseren de gemeentes bij de beslissingen die zij nemen over beheersplannen, beschermingsdossiers, etc.
3
waardering van erfgoed
We zetten in op de waardering van waardevol-niet beschermd erfgoed door dit erfgoed te inventariseren en te ontsluiten.
4
Draagvlakvergroting
We creëeren een draagvlak rond onroerend erfgoed door verschillende actoren te betrekken.
Op Vlaams niveau maakt men een onderscheid tussen drie verschillende statuten met elk eigen juridische gevolgen:
- Geïnventariseerd onroerend erfgoed
- Zowel het archeologisch, bouwkundige, landschappelijk als varend erfgoed dat onderzocht werd, wordt opgenomen in de wetenschappelijke inventaris. Geïnventariseerd erfgoed heeft geen juridische gevolgen.
- Vastgesteld onroerend erfgoed
- Een deel van het erfgoed uit de inventaris wordt ‘vastgesteld’ omwille van de aanwezige erfgoedwaarde. Er zijn enkele rechtsgevolgen gekoppeld aan vastgesteld onroerend erfgoed die afhankelijk zijn van het soort erfgoed (bouwkundig, tuinen en parken, houtig erfgoed…).
- Meer info over de rechtsgevolgen van vastgesteld onroerend erfgoed.
- Beschermd onroerend erfgoed
- Een vastgesteld onroerend goed met uitzonderlijke erfgoedwaarden, wordt het statuut ‘beschermd’ toegewezen. Volgens het Onroerenderfgoeddecreet zijn er vier mogelijke beschermingsstatuten: een beschermd monument, een beschermd stads- of dorpsgezicht, een beschermd cultuurhistorisch landschap en een beschermde archeologische site. De rechtsgevolgen voor elk van deze statuten zijn dezelfde.
- Meer info over de rechtsgevolgen van beschermd onroerend erfgoed.
Je kan het erfgoedstatuut van een onroerend goed opzoeken op het Geoportaal of in de Inventaris van het Onroerend Erfgoed.
- Plan je werken aan een vastgesteld of waardevol erfgoedpand? Neem dan contact op met IOED ZENDER. We kijken na welke impact de verbouwingen op de erfgoedwaarden hebben en verlenen op basis van de evaluatie een (pre)advies. De aangesloten gemeenten zullen steeds advies bij ons vragen tijdens de procedure van een omgevingsvergunning. We raden dan ook aan om tijdig contact met ons op te nemen zodat ons preadvies mee opgenomen kan worden tijdens het ontwerpproces.
- Wil je werken uitvoeren aan je pand dat beschermd is als monument?
- Neem bij vergunningsplichtige werken contact op met het Agentschap Onroerend Erfgoed om in een vooroverleg de geplande werken te bespreken. Volg de procedure voor de aanvraag van een omgevingsvergunning.
- Is er geen vergunning vereist? Neem dan contact op met IOED ZENDER om de plannen te bespreken en om te bekijken of een toelating nodig is.
- Onderhoudswerken
- Regelmatige controle en kleine ingrepen kunnen intensieve en dure renovaties aan je waardevol erfgoedpand verhinderen.
- Monumentenwacht deelt in zijn publicaties praktische tips voor het onderhoud en herstel van erfgoed.
- Je kan ook gebruik maken van hun dienstverlening. Door lid te worden, kan Monumentenwacht een onderhoudsrapport op stellen waarin de meest urgente werken beschreven worden.
- Erfgoedlening
- De Vlaamse Overheid wil een financiële stimulans geven bij restauratie-, renovatie- of herbestemmingswerken aan onroerend erfgoed door een lening aan te bieden met een lage interestvoet. Dit voor:
- restauratie- of renovatiewerken
- werken in functie van gebruik, hergebruik of herbestemming
- nieuwbouwingrepen aan of aanleunend aan de erfgoedlocatie
- ingrepen om duurzaamheid en energieprestatie te verbeteren
- Voor zowel vastgesteld als beschermd bouwkundig erfgoed
- Meer info over de erfgoedlening
- De Vlaamse Overheid wil een financiële stimulans geven bij restauratie-, renovatie- of herbestemmingswerken aan onroerend erfgoed door een lening aan te bieden met een lage interestvoet. Dit voor:
- Erfgoedpremie
- Voor werken, de aankoop of schenking van beschermd onroerend erfgoed (bouwkundig en landschappelijk). Er zijn twee procedures:
- de eenvoudige standaardprocedure waarbij maximaal 250.000 euro van de aanvaarde kostenraming in aanmerking komt voor de berekening van de premie.
- de oproep voor projecten die passen binnen één van de gelanceerde thema’s.
- Meer info over de erfgoedpremie
- Voor werken, de aankoop of schenking van beschermd onroerend erfgoed (bouwkundig en landschappelijk). Er zijn twee procedures:
- Onderzoekspremie
- Voor onderzoek naar beschermde goederen, goederen gelegen in een erfgoedlandschap of een op zichzelf staand deel daarvan. Er zijn vier categorieën:
- historisch, bouwtechnisch en materiaaltechnisch onderzoek, stabiliteits-technisch voorafgaand onderzoek, archeologisch vooronderzoek
- voorafgaand onderzoek kwaliteit en groeiplaats houtige beplanting met erfgoedwaarde
- bestemmings- en herbestemmingsonderzoek
- energieaudit beschermd monument
- Meer info over de onderzoekspremie
- Voor onderzoek naar beschermde goederen, goederen gelegen in een erfgoedlandschap of een op zichzelf staand deel daarvan. Er zijn vier categorieën:
- Subsidie provincie Vlaams-Brabant
- Voor het waarderen en het behoud van waardevol onroerend erfgoed met een publieke functie in Vlaams-Brabant
- Meer info over deze subsidie
- Alternatieve financieringsvormen voor erfgoed
- Erfgoedrekening van Herita
- Growfunding: geef om erfgoed
- Projectoproepen en andere ondersteuningsfondsen van de Koning Boudewijnstichting
- De Vlaamse Erfgoedkluis begeleid door PMV
LANDSCHAPPELIJK ERFGOED
Aan waardevolle landschappen wordt vaak het statuut van vastgesteld of beschermd landschap gegeven. Wat betekent dit juist?
- Een cultuurhistorisch landschap wordt beschermd omwille van de erfgoedwaarde dat het bezit. In veel gevallen gaat het om gebieden met duidelijke interactie tussen mens en natuur door de eeuwen heen. Er worden beperkingen opgelegd wat betreft wat kan en wat niet om de beschermde landschappen te bewaren voor volgende generaties. Met andere woorden, een bescherming heeft juridische gevolgen. Een beheersplan documenteert de toekomstplannen voor het cultuurhistorisch landschap en is een voorwaarde voor het verkrijgen van een erfgoedpremie.
- Ook aan landschappen die vastgesteld zijn, zijn juridische gevolgen gekoppeld. Ben je op zoek naar vastgesteld landschappelijk erfgoed? In het zoekformulier voor aanduidingsobjecten selecteer je bij ‘type aanduiding’ de optie:
- ‘vastgesteld landschappelijk erfgoed’ voor alle vastgestelde landschapselementen (wegen, bomen(rijen), dijken, etc.)
- ‘vastgestelde landschapsatlas’ voor alle vastgestelde landschappelijke gehelen (heidegebied, riviervallei, etc.)
- Is of wordt jouw eigendom een erfgoedlandschap? Dan moet je rekening houden met de zorgplicht om de erfgoedwaarden in stand te houden. Je kan hiervoor advies krijgen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. Bovendien kan je na de definitieve vaststelling en na de opmaak van een beheersplan erfgoedpremies aanvragen.
- Een erfgoedlandschap wordt opgenomen in een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) op basis van de vastgestelde inventaris of een onroerenderfgoedrichtplan. De procedure verloopt via de plannende overheid (gemeente, provincie of Vlaanderen) en niet via het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Je kan het erfgoedstatuut van een onroerend goed opzoeken op het Geoportaal of in de Inventaris van het Onroerend Erfgoed.
- Houtige beplantingen, zoals oude bomen en struiken, vertellen vaak iets over de geschiedenis van een bepaalde plaats of hun functie in het landschap. Kortom, ze bevatten erfgoedwaarde. Het is daarom belangrijk om deze relicten in stand te houden of te herstellen.
- Gebeten door landschappelijk erfgoed? Onze collega’s van Regionale Landschappen zijn steeds op zoek naar vrijwilligers om houtig erfgoed in kaart te brengen.
- Handleiding voor het inventariseren van Houtige Beplantingen met Erfgoedwaarde.
ARCHEOLOGISCH ERFGOED
- Situeert je terrein zich in een beschermde archeologische site of een vastgestelde archeologische zone? Zoek het op via het Geoportaal.
- In bepaalde gevallen ben je verplicht om een archeologienota toe te voegen aan je vergunningsaanvraag. Dit is afhankelijk van:
- de totale oppervlakte van de betrokken percelen
- de oppervlakte van de geplande bodemingrepen
- de ruimtelijke bestemming van het terrein
- de ligging binnen of buiten een archeologische zone uit de vastgestelde inventaris
- de ligging binnen of buiten een beschermde archeologische site
- de ligging binnen of buiten een gebied waar geen archeologisch erfgoed te verwachten valt
- Een erkende archeoloog doet onderzoek en maakt de nota op.
- Ben of wil je aan de slag als metaaldetectorist? Dan ben je verplicht om een erkenning aan te vragen en om de Code van Goede Praktijk te volgen.
- Meer info via Histories of het Agentschap Onroerend Erfgoed.
- Per toeval een munt, oude fundering of pottenscherf ontdekt? Dan dien je deze archeologische vondst te melden binnen de drie dagen aan de Vlaamse Overheid.
- Je kan deze melden bij het loket Onroerend Erfgoed.
Archeologische vondsten op een publieksvriendelijke manier tentoonstellen? Dat kan met ons Onroerend Kabinet dat je gratis kan ontlenen.
Meer info? Contacteer ons.
Wat wij doen
ONZE DIENSTEN
ZENNEVALLEI
Aangesloten besturen
Cultuur en erfgoed
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte
Wij respecteren jouw privacy. Jouw gegevens worden altijd vertrouwelijk behandeld.